Projekat „Evropsko žensko sećanje“ je podržan od strane Evropske komisije kroz program Evropa za građane - Evropsko sećanje, a nosilac projekta je Arhiv Vojvodine u saradnji sa Fondacijom ”Novi Sad 2021 - Evropska prestonica kulture”.

Ideja projekta je istraživanje i prezentacija arhivske građe i dokumenata u vezi sa istorijom Pokreta za oslobođenje žena u Evropi (Women's Liberation Movement).

Istraživanje će biti realizovano u saradnji sa organizacijama iz Srbije i 9 partnerskih država: Slovenije, Italije, Crne Gore, Nemačke, Grčke, Holandije, Albanije, Francuske, Poljske.

Namera projekta je obeležavanje važnih, ali nedovoljno poznatih žena i različitih istorijskih prekretnica i promene u ženskim političkim, socijalnim, ekonomskim i kulturnim pravima.

Pokret za oslobođenje žena predstavlja kolektivnu borbu za jednakost koja je započela krajem 1960-ih i nastavila se tokom 1980-ih. Očekivani rezultat projekta je velika završna izložba u javnom prostoru koja će biti otvorena u okviru programa Novi Sad 2022, a zatim putovati kroz partnerske gradove.

U okviru projekta „Evropsko žensko sećanje“ planirano je ukupno 6 međunarodnih aktivnosti. Jedan pripremni sastanak, 4 radionice i završna međunarodna konferencija.

Cilj pripremnog sastanka je upoznavanje i izgradnja tima među partnerima, kao i koordinacija i jasno definisanje metodologije i planiranih zadataka i aktivnosti.

Cilj radionica je kreiranje koncepta i materijala za završnu interaktivnu izložbu koja se sastoji od dokumenata, fotografija, tekstova, artefakata, članaka, video materijala, umetničkih dela.

Svaka radionica biće posvećena jednoj od 4 teme:

Žene i mir - žene žrtve ratova, ženski mirovni pokreti i istorija ženskih političkih prava

Žene i rad - istorija ženskih ekonomskih i radnih prava.

Žene i kultura - istorija ženske kulture, umetnosti i društvene teorije.

Žene i sloboda - istorija ženskih socijalnih prava.

Završna konferencija biće posvećena temi ”Nasleđe Pokreta za oslobođenje žena”.

Na predlog Udruženja „Ženske studije i istraživanja” Univerzitet u Novom Sadu jula 2004. godine organizuje Školu romologije, zajedno sa ŽSI, kao oblik eksperimentalnog programa za stručno usavršavanje romske i neromske (studentske) populacije u Vojvodini.

Romologija je naučna oblast koja se bavi proučavanjem jezika, običaja i kulture Roma. Teorijski okvir je interdisciplinaran: koriste se metode kojima se razvija kritičko istraživanje romske zajednice u Evropi/Srbiji kroz istoriju i danas, sa težištem na otklanjanju stereotipa, predrasuda, rasne, rodne i svake druge diskriminacije Roma i Romkinja. U tu svrhu se koriste podaci iz: naučne literature, analize medija, studija roda i različitih istraživanja u institucijama sistema i građanskim organizacijama.

Cilja rada u školi je bio da se oformi homogena grupa polaznica i polaznika iz romske i neromske zajednice, koji su stekli osnovna znanja iz romologije kao interdisciplinarne naučne oblasti, ovladali tehnikama timskog rada, osposobljeni za interaktivnu nastavu i da nadalje senzibilišu širu javnost za potrebe romske zajednice.

Škola je organizovana 9 godina za redom, od školske 2004/2005. do 2012/2013. godine kao oblik stručnog usavršavanja na Univerzitetu u Novom Sadu u formi 32 časa u okviru 4 modula: jezik, kultura, istorija, stanovanje i demografija.

Polaznici su bili svi koji imaju diplomu završene srednje škole - kao minimum, a kao maksimum – magistri i doktori nauka, koji žele nešto da saznaju o navedenim temama. Polaznici su bili u obavezi da ispune tri uslova: prisustvo polovini ukupnog broja časova; učestvovanje u timskom istraživačkom radu (uz mentorski rad) i pisanje završnog rada (samostalno ili grupno), uz mentorsko rukovođenje i javno predstavljanje tog rada. Za to su dobijali uverenje o položenoj Školi (koje je potpisivao rektor UNS).

Posebno se vodilo računa o tome da se iskoriste nastavni potencijali romske elite za teme iz navedena 4 modula. Prednost je davana mladim romskim kadrovima koji su ranije već završili Školu romologije.

- Romológiai iskola Újvidéken

- Osma škola Romologije
- Sedma škola Romologije
- Šesta škola Romologije
- Peta škola Romologije

Projekat „Rodna perspektiva u udžbenicima za osnovnu školu“ započeo je 2006. godine kao regionalni, pod rukovodstvom profesorke emerite Svenka Savić. Na njemu sarađuju studentkinje Centra za rodne studije UNS.

Projekat se bavi analizom udžbenika srpskog jezika za učenike i učenice  kojima srpski nije maternji jezik (dominatno učenici kojima je mađarski maternji jezik), ali se fokus pomerio na predmete veronauke, srpskog jezika kao maternjeg, mađarskog jezika kao maternjeg, udžbeničke materijale za osobe sa invaliditetom i dr. Projekat je rezultirao nizom radova (seminarskih, diplomskih, master i doktorskih) sa zaključcima da analizirani udžbenici iz raznih predmeta u osnovnoj i srednjoj školi nisu rodno osetljivi, ne razvijaju sposobnost za interkultnirni i međureligijski dijalog, da afirmišu rodne stereotipe i ne razvijaju koncept drugosti. Tako muškarci dominiraju i kao autori (književnih) tekstova i kao likovi reprezentovani u njima i na slikovnim prilozima uz tekst. Oni su glavni nosioci radnje, sukoba i iniciatori njegovog razrešavanja. Delovanje žena usmereno je na nemu podršku muškog društva, sa obavezom da fizički i emotivno brinu za dobrobit drugih u porodici i društvu.

Oformljene su i preporuke za prevazilaženje implicitne diskriminacije na raznim nivoima i u različitim oblicima prisutne u udžbeničkom materijalu.

Literatura:

- Margareta Bašaragin, Svenka Savić, Rodnoosetljiva analiza čitanki za osmi razred osnovne škole za srpski jezik, Srpski kao nematernji i mađarski jezik, 2016.
- Slađana Marić, Rodno osetljiva analiza teksta udžbenika muzičke kulture: osnovne i srednje škole u Srbiji (2011-2012), 2012.
- Milesa Milinković, Rodna senzitivnost kao kriterijum kvaliteta osnovnoškolskih udžbenika, 2009.
- Svenka Savić, Kritička analiza udžbenika veronauke u Srbiji, 2009.
- Svenka Savić, Rodno osetljiv jezik udžbenika: Udžbenik biologije, 2008.
- Dragana Dardić, Rodno senzitivni udžbenici i učionička praksa u Republici Srpskoj
- Marija Kožul, Udžbenik-nastavnik: rodni stereotipi u udžbenicima srpskog kao nematernjeg jezika i uloga nastavnika u njihovom održavanju / prevazilaženju, 2007.
- Gordana Nikolić, Rodni stereotipi u udžbenicima za mlađe razrede osnovnih škola za decu sa lakom mentalnom nedovoljnom razvijenošću, 2007.
- Dragana Joksimović, Rodna perspektiva u udžbeniku: srpski kao nematernji jezik za III razred srednje škole u Vojvodini, 2006.
- Zorana Kokotović, Rodna perspektiva u analizi tekstova u udžbeniku: srpski kao nematernji u IV razredu srednje škole, 2006.

Projekat Životne priče žena kojim koordinira profesorka emerita Svenka Savić od samog početka (1998) okuplja mnogobrojne saradnice i saradnike iz različitih nacionalnih zajednica u Vojvodini da formiraju datoteku životnih priča (oral histories), biografija i ispovesti (sećanja) žena koje na vojvođanskom prostoru žive zajedno i time pokažu kako one u svakodnevici ostvaruju dijaloge kultura.

Podaci svedoče o tome kako su politički i drugi događaji uticali na pojedinačne živote žena (ratovi, kolonizacija, otkup, procesi izbeglištva i rasejanja, ekonomske krize...). U tim teškim društvenim i političkim situacijama žene su gradile mrežu, nama do sada nevidljivih, prijateljstava, saradnje i time osmišljavale svakodnevicu života.

Do sada je Udruženje zajedno sa izdavačem Futura publikacijeobjavilo preko 1.000 individualnih životnih priča žena i sećanja žena iz Vojvodine (Albanki, Crnogorki, Hrvatica, Jevrejki, Mađarica, Romkinja, Rusinki, Slovakinja, Srpkinja) u ukupno 30 knjiga krajem 20. veka. One nam svedoče o mnogim strategijama zajedničkog života koji može prerasti u modele interkulturnog dijaloga danas ne samo kod nas.

Ovaj dugoročno osmišljen projekat ima za cilj afirmaciju potencijala, znanja, duhovnosti i iskustva (starijih) žena u Vojvodini i Srbiji iz različitih nacionalnih verskih i kulturnih zajednica. Tražile smo odgovor na pitanje kako se postepeno formirala multikulturna zajednica i kakav je doprinos žena u tom procesu koji još traje. Uočeni su mnogi slojevi dijaloga u protoku vremena obuhvaćenih pričama, uz osvetljavanje političkih i kulturnih promena u regionu.

Jedan od ciljeva je da mlade žene iz različitih nacionalnih zajednica doznaju o generacijama koje im prethode te da se dovedu u neposrednu vezu jedne sa drugima i kroz lično iskustvo steknu znanje - beleženjem svedočenja starijih žena o ovim događajima.

U okviru projekta Životne priče žena, udruženje „Ženske studije i istraživanja” u saradnji sa izdavačem Futura publikacije, Zavodom za ravnopravnost polova i Zavodom za kulturu Slovaka, do sada je objavilo niz publikacija, svojevrsnu kolekciju životnih priča, koje uključuju približno 200 životnih priča žena.

- Veri Šosberger u spomen, 2000.
- Vojvođanke (1917-1931) životne priče, 2001.
- Romkinje: biografije starih Romkinja u Vojvodini, 2001.
- Romnja, 2002.
- Žene s Kosova : životne priče Albanki, 2002.
- Neda: jedna biografija, 2002.
- Slovenky: životne pribehy Sloveniek vo Vojvodine, 2003.
- Ryskini: životni pripovedki, 2003.
- Woman’s Identities in Vojvodina: 1920‒1930. 2006.
- Romkinje 2, 2007.
- Hrvatice, Bunjevka, Šokice 1919-1955. (1919‒1955), 2007.
- Vajdasági Magyar nők élettörténetei, 2006.
- Jevrejke: Životne priče žena iz Vojvodine, 2006,
- Životne priče žena – ‘A što ću ti ja jadna pričat...’, 2008.
- Životne priče žena sa invaliditetom u Vojvodini, 2009.
- Zašto su ćutale: majka i ćerka o istom ratu, 2009.
- Životne priče žena u Vojvodini ‒ Rumunke, 2011.
- Iskustva mentorskog programa sa učenicama, 2013.
- Deset godina Godišnjeg priznanja u oblasti ravnopravosti polova (2003‒2013): životne priče nagrađenih, 2014.
- Slovenky: životne pribehy Sloveniek vo Vojvodine, 2014.
- Profesorke Univerziteta u Novom Sadu, 2015.
- Kako je muški rod od devica? Visokoobrazovana romska ženska elita u Vojvodini, 2016.
- Izboriti se za izbor: životna priča Gordane Rajkov, 2017.
- Doprinos izgradnji mira sveštenica iz protestantskih crkava u Vojvodini, 2017.
- Erika Marjaš,  2018.
- Žarko Milenković i Mirjana Matić, 2019.