Istraživanja i projekti
Na predlog Udruženja „Ženske studije i istraživanja” Univerzitet u Novom Sadu jula 2004. godine organizuje Školu romologije, zajedno sa ŽSI, kao oblik eksperimentalnog programa za stručno usavršavanje romske i neromske (studentske) populacije u Vojvodini.
Romologija je naučna oblast koja se bavi proučavanjem jezika, običaja i kulture Roma. Teorijski okvir je interdisciplinaran: koriste se metode kojima se razvija kritičko istraživanje romske zajednice u Evropi/Srbiji kroz istoriju i danas, sa težištem na otklanjanju stereotipa, predrasuda, rasne, rodne i svake druge diskriminacije Roma i Romkinja. U tu svrhu se koriste podaci iz: naučne literature, analize medija, studija roda i različitih istraživanja u institucijama sistema i građanskim organizacijama.
Cilja rada u školi je bio da se oformi homogena grupa polaznica i polaznika iz romske i neromske zajednice, koji su stekli osnovna znanja iz romologije kao interdisciplinarne naučne oblasti, ovladali tehnikama timskog rada, osposobljeni za interaktivnu nastavu i da nadalje senzibilišu širu javnost za potrebe romske zajednice.
Škola je organizovana 9 godina za redom, od školske 2004/2005. do 2012/2013. godine kao oblik stručnog usavršavanja na Univerzitetu u Novom Sadu u formi 32 časa u okviru 4 modula: jezik, kultura, istorija, stanovanje i demografija.
Polaznici su bili svi koji imaju diplomu završene srednje škole - kao minimum, a kao maksimum – magistri i doktori nauka, koji žele nešto da saznaju o navedenim temama. Polaznici su bili u obavezi da ispune tri uslova: prisustvo polovini ukupnog broja časova; učestvovanje u timskom istraživačkom radu (uz mentorski rad) i pisanje završnog rada (samostalno ili grupno), uz mentorsko rukovođenje i javno predstavljanje tog rada. Za to su dobijali uverenje o položenoj Školi (koje je potpisivao rektor UNS).
Posebno se vodilo računa o tome da se iskoriste nastavni potencijali romske elite za teme iz navedena 4 modula. Prednost je davana mladim romskim kadrovima koji su ranije već završili Školu romologije.
- Osma škola Romologije
- Sedma škola Romologije
- Šesta škola Romologije
- Peta škola Romologije
Projekat „Rodna perspektiva u udžbenicima za osnovnu školu“ započeo je 2006. godine kao regionalni, pod rukovodstvom profesorke emerite Svenka Savić. Na njemu sarađuju studentkinje Centra za rodne studije UNS.
Projekat se bavi analizom udžbenika srpskog jezika za učenike i učenice kojima srpski nije maternji jezik (dominatno učenici kojima je mađarski maternji jezik), ali se fokus pomerio na predmete veronauke, srpskog jezika kao maternjeg, mađarskog jezika kao maternjeg, udžbeničke materijale za osobe sa invaliditetom i dr. Projekat je rezultirao nizom radova (seminarskih, diplomskih, master i doktorskih) sa zaključcima da analizirani udžbenici iz raznih predmeta u osnovnoj i srednjoj školi nisu rodno osetljivi, ne razvijaju sposobnost za interkultnirni i međureligijski dijalog, da afirmišu rodne stereotipe i ne razvijaju koncept drugosti. Tako muškarci dominiraju i kao autori (književnih) tekstova i kao likovi reprezentovani u njima i na slikovnim prilozima uz tekst. Oni su glavni nosioci radnje, sukoba i iniciatori njegovog razrešavanja. Delovanje žena usmereno je na nemu podršku muškog društva, sa obavezom da fizički i emotivno brinu za dobrobit drugih u porodici i društvu.
Oformljene su i preporuke za prevazilaženje implicitne diskriminacije na raznim nivoima i u različitim oblicima prisutne u udžbeničkom materijalu.
Literatura:
- Margareta Bašaragin, Svenka Savić, Rodnoosetljiva analiza čitanki za osmi razred osnovne škole za srpski jezik, Srpski kao nematernji i mađarski jezik, 2016.
- Slađana Marić, Rodno osetljiva analiza teksta udžbenika muzičke kulture: osnovne i srednje škole u Srbiji (2011-2012), 2012.
- Milesa Milinković, Rodna senzitivnost kao kriterijum kvaliteta osnovnoškolskih udžbenika, 2009.
- Svenka Savić, Kritička analiza udžbenika veronauke u Srbiji, 2009.
- Svenka Savić, Rodno osetljiv jezik udžbenika: Udžbenik biologije, 2008.
- Dragana Dardić, Rodno senzitivni udžbenici i učionička praksa u Republici Srpskoj
- Marija Kožul, Udžbenik-nastavnik: rodni stereotipi u udžbenicima srpskog kao nematernjeg jezika i uloga nastavnika u njihovom održavanju / prevazilaženju, 2007.
- Gordana Nikolić, Rodni stereotipi u udžbenicima za mlađe razrede osnovnih škola za decu sa lakom mentalnom nedovoljnom razvijenošću, 2007.
- Dragana Joksimović, Rodna perspektiva u udžbeniku: srpski kao nematernji jezik za III razred srednje škole u Vojvodini, 2006.
- Zorana Kokotović, Rodna perspektiva u analizi tekstova u udžbeniku: srpski kao nematernji u IV razredu srednje škole, 2006.
